Trải qua 70 năm (22/9/1954 – 22/9/2024) xây dựng và phát triển, lịch sử của Đảng bộ Khối các cơ quan tỉnh nằm trong những trang sử vàng của Đảng bộ và Nhân dân tỉnh Nghệ An.

Sau khi Đảng ta trở thành đảng cầm quyền, các cơ quan của Đảng, Nhà nước, Mặt trận và các tổ chức quần chúng từ Trung ương đến tỉnh, huyện lần lượt được hình thành. Từ đó, các tổ chức đảng trong từng cơ quan cũng ra đời. Đó là điều kiện tổ chức tất yếu cần có và phải có để Đảng thực hiện sự lãnh đạo của mình trong hệ thống chính trị.

Quá trình phát triển từ những chi bộ đơn lẻ đầu tiên ở một số cơ quan đến các liên chi bộ đảng, hiện nay là Đảng bộ Khối các cơ quan tỉnh là sự phát triển tất yếu, gắn liền với sự lớn mạnh của Đảng bộ, chính quyền, Mặt trận cùng các tổ chức quần chúng cấp tỉnh.

Từ sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đến cuộc kháng chiến thần thánh chống thực dân Pháp, chống Mỹ, cứu nước, chiến tranh bảo vệ Tổ quốc và cả nước cùng đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội, đến công cuộc đổi mới – đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa hôm nay, Đảng bộ Khối các cơ quan tỉnh Nghệ An đã trải qua nhiều thay đổi. Những biến động về mặt tổ chức, tên gọi của Đảng bộ, một mặt để đáp ứng những đòi hỏi khách quan của nhiệm vụ cách mạng ở mỗi thời kỳ, mỗi giai đoạn lịch sử; mặt khác, đó cũng là quá trình không ngừng sáng tạo, tìm tòi và thử nghiệm với mong muốn tìm ra một mô hình tổ chức phù hợp nhất. Quá trình đó gắn liền với sự phát triển về mặt nhận thức lý luận và tổng kết thực tiễn của Đảng ta với tư cách là một đảng cầm quyền. Tất cả những yếu tố đó tạo nên bức tranh lịch sử Đảng bộ Khối với nhiều mảng khối, màu sắc. Trong đó, gam màu chủ đạo và sáng rõ nhất vẫn là sự khẳng định <ngày càng vững chắc tầm vóc, vị thế của Đảng bộ Khối các cơ quan tỉnh trong hệ thống tổ chức đảng của Đảng bộ tỉnh Nghệ An.

Đảng bộ Khối các cơ quan tỉnh là một tổ chức đảng cấp trên cơ sở, dù tồn tại ở hình thức này hay hình thức khác, có quy mô lớn hay nhỏ… thì đó luôn phải là một tổ chức có vai trò, vị trí quan trọng trong hệ thống tổ chức của Đảng ta.

Đảng bộ Khối các cơ quan tỉnh tập hợp những đảng viên là cán bộ lãnh đạo cao nhất của tỉnh, là cán bộ, chuyên viên làm nhiệm vụ tham mưu, chỉ đạo. Do vậy, Đảng bộ có đủ tiềm năng, tiềm lực và khả năng thực tiễn để đóng vai trò là hạt nhân chính trị lãnh đạo trong các cơ quan cấp tỉnh. Các tổ chức đảng của Đảng bộ Khối được thành lập và hoạt động ngay trong lòng các sở, ban, ngành, đoàn thể, cơ quan cấp tỉnh. Bởi thế, có sức lan tỏa hết sức rộng lớn đối với những hoạt động của tỉnh chứ không đơn thuần chỉ phát huy trong phạm vi các cơ quan, đơn vị.

Từ ngày thành lập đến nay, Đảng ta luôn nắm vững và trung thành thực hiện những nguyên lý về xây dựng Đảng kiểu mới, trong đó có nguyên lý hết sức cơ bản là phải chăm lo xây dựng Đảng cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Đảng bộ Khối các cơ quan tỉnh Nghệ An trong suốt chiều dài lịch sử hoạt động của mình đã luôn trăn trở, tìm tòi để khắc phục quan niệm không hoàn toàn đầy đủ khi cho rằng, công tác Đảng trong cơ quan, đơn vị chỉ làm nhiệm vụ tư tưởng và tổ chức, còn nhiệm vụ chính trị thì hoặc đã có cấp trên xác định hoặc do chuyên môn quy định. Từ nguyên lý về xây dựng Đảng và từ tổng kết thực tiễn qua nhiều thời gian, Đảng bộ Khối đã hình thành nên quan điểm và sau này phát triển, bổ sung thành định hướng: “Xây dựng tổ chức đảng vững mạnh gắn với xây dựng cơ quan mạnh, ngành mạnh, góp phần xây dựng hệ thống chính trị cấp tỉnh vững mạnh”.

Xây dựng cơ quan mạnh trở thành nhiệm vụ chính trị chung nhất cho mọi cơ quan. Việc xác định nhiệm vụ chính trị của Đảng bộ Khối như vậy đã góp phần khắc phục được cách nhìn nhiệm vụ chính trị mang tính cụ thể riêng biệt của từng loại cơ quan, đơn vị cụ thể. Trên cơ sở nhiệm vụ chính trị ấy, công tác tư tưởng và công tác tổ chức của Đảng bộ Khối các cơ quan tỉnh đã có nội dung và mục tiêu xác định, vượt qua quan niệm làm tư tưởng và tổ chức đơn thuần. Khẳng định vị trí, vai trò của tổ chức đảng trong cơ quan và của Đảng bộ Khối; khẳng định tiềm năng, tiềm lực và năng lực đảm đương vị trí, vai trò ấy của Đảng bộ cả trong lý luận và thực tiễn, một mặt phù hợp với đòi hỏi khách quan về tổ chức của Đảng, mặt khác quan trọng hơn và quyết định hơn chính là từng tổ chức cơ sở đảng, cũng như toàn Đảng bộ đã nhận thức được sự cần thiết của việc phải luôn tự khẳng định mình. Chỉ trên cơ sở tự khẳng định mình thì vai trò lãnh đạo của tổ chức đảng trong từng cơ quan, đơn vị mới được thực tiễn thừa nhận. Ngược lại, dù văn bản quy định cho tổ chức đảng có quyền lãnh đạo mà bản thân tổ chức đảng ở đó không tự khẳng định được mình thì trong thực tế, vai trò lãnh đạo đó cũng không được thừa nhận.

Để tự khẳng định mình, ở mỗi tổ chức cơ sở đảng cũng như toàn thể cán bộ, đảng viên, công nhân viên Đảng bộ Khối đã thường xuyên chăm lo việc giáo dục, rèn luyện và quản lý để mỗi đảng viên đều có đủ trình độ, bản lĩnh và năng lực trí tuệ, năng lực tổ chức thực hiện, từ đó phát huy vai trò tiên phong, gương mẫu của mình mà trước hết là đối với đảng viên giữ cương vị lãnh đạo.

Để tự khẳng định mình, Đảng bộ đã rất chủ động, sáng tạo trong quá trình tổ chức thực hiện các nghị quyết chung của Trung ương, của Tỉnh ủy vào thực tiễn của Đảng bộ, luôn tìm tòi, sáng tạo để xác định đúng nhất những việc cần làm, cách làm phù hợp và có hiệu quả.

Từ sự tự khẳng định, khi có nghị quyết về xây dựng Nhà nước, nghị quyết về xây dựng chỉnh đốn Đảng, Đảng bộ Khối đã bổ sung thêm cho nhận thức rằng, để tự khẳng định mình thì luôn phải tự đổi mới, tự chỉnh đốn. Đây là chính là điểm nổi bật trong lịch sử 70 năm của Đảng bộ Khối các cơ quan tỉnh Nghệ An.

Khi đã giành được chính quyền thì Đảng ta phải chọn cử những đảng viên ưu tú và có khả năng nhất để bổ nhiệm hoặc giới thiệu để dân bầu vào các cương vị chủ chốt trong bộ máy nhà nước. Từ đó, uy tín của cán bộ nhà nước chính là uy tín của đảng viên. Sự vững mạnh, trong sạch, hiệu lực, hiệu quả của bộ máy nhà nước chính là sự vững mạnh, sức chiến đấu và hiệu quả của sự lãnh đạo của Đảng. Có thể nói khái quát rằng: Sinh mệnh của Đảng gắn liền với sinh mệnh của Nhà nước và ngược lại. Nhận thức được điều đó, Đảng bộ Khối các cơ quan tỉnh ngay từ những ngày đầu thành lập cho đến nay đều đặc biệt quan tâm đến tính Đảng của mỗi đảng viên, của cán bộ trong các cơ quan cấp tỉnh. Mỗi cán bộ trong các cơ quan đều có một nhiệm vụ chuyên môn nhất định, song hết thảy không chỉ thực hiện theo quy định, quy chế chuyên môn mà quan trọng hơn là phải thực hiện nhiệm vụ chuyên môn với tính Đảng cao nhất. Tính Đảng trong xây dựng kế hoạch công tác chuyên môn, trong thực hiện nhiệm vụ chuyên môn thể hiện ở sự quán triệt đường lối, quan điểm. Xác định như vậy, công tác Đảng trong cơ quan một mặt không đứng ngoài, nhưng mặt khác lại không “lấn sân”, không sa vào sự vụ chuyên môn. Khi tham gia lãnh đạo công tác chuyên môn cũng như khi kiểm tra việc thực hiện, tổ chức đảng luôn lấy tính Đảng làm căn cứ, làm cơ sở để đóng góp, để xem xét, đánh giá và để kiến nghị, đề xuất nếu cần. Sự lãnh đạo về chuyên môn như thế đảm bảo vai trò tự chủ, quyền hạn của lãnh đạo chuyên môn, đồng thời khẳng định được vai trò lãnh đạo của tổ chức đảng trong cơ <quan, đơn vị. Mọi biểu hiện lệch lạc hoặc mơ hồ về đường lối, quan điểm của Đảng đều được phát hiện và kiến nghị, đề xuất, giải quyết.

Giữ gìn, nâng cao và phát huy tính Đảng trong lãnh đạo, thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, trong nâng cao chất lượng đảng viên là điều cốt yếu nhất của toàn bộ hoạt động tổ chức cơ sở đảng ở từng cơ quan, đơn vị cũng như Đảng bộ Khối các cơ quan tỉnh trong 70 năm qua. Đảng bộ mạnh phải từ từng tổ chức cơ sở đảng mạnh. Đảng bộ mạnh phải từ cấp ủy cơ sở đến Ban Chấp hành, Ban Thường vụ Đảng bộ mạnh. Song, với tư cách là một Đảng bộ cấp trên cơ sở có những nét đặc thù rất khác với Đảng bộ huyện thì để Đảng bộ mạnh, một điều không thể thiếu là phải có cơ quan Đảng ủy mạnh.

Gắn với quá trình xây dựng và trưởng thành của Đảng bộ Khối là sự phát triển ngày càng hoàn thiện về mặt tổ chức và không ngừng vươn lên của cơ quan Đảng ủy Khối. Từ chỗ chỉ có một vài cán bộ, chưa có ban chuyên môn, đến năm 2024, cơ quan Đảng ủy Khối đã có 20 đồng chí cán bộ chuyên trách và các ban chuyên môn như: Tổ chức, Tuyên giáo, Ủy ban Kiểm tra, Văn phòng. Trong hàng chục năm qua, hoạt động của cơ quan chuyên trách Đảng ủy đã góp phần quan trọng trong việc xây dựng Đảng bộ Khối các cơ quan tỉnh không ngừng lớn mạnh. Tham mưu, phục vụ có hiệu quả cho Ban Chấp hành, Ban Thường vụ trong việc lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện thắng lợi các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; xây dựng các tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trong các cơ quan, đơn vị đáp ứng yêu cầu của cách mạng qua từng thời kỳ.

Trải qua 70 năm hoạt động, với 20 kỳ đại hội, với nhiều mô hình, tổ chức, quy mô, tên gọi và chức năng, nhiệm vụ khác nhau nhưng c<ác tổ chức đảng và các thế hệ cán bộ, đảng viên của Đảng bộ Khối các cơ quan tỉnh luôn trung thành với sự nghiệp cách mạng của Đảng, kiên định với đường lối của Đảng, xây dựng tổ chức Đảng vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Trong mọi hoàn cảnh, đại bộ phận cán bộ, đảng viên các cơ quan đều thể hiện được ý thức, tinh thần trách nhiệm, tính tiên phong gương mẫu, hoàn thành nhiệm vụ chính trị Đảng giao, góp phần vào thắng lợi vẻ vang của Đảng bộ và Nhân dân tỉnh nhà. Có thể nói: “trung thành, đoàn kết, dân chủ, kỷ cương, trí tuệ, đổi mới” là truyền thống tốt đẹp của Đảng bộ Khối các cơ quan tỉnh Nghệ An trong hơn 2/3 thế kỷ qua. Truyền thống đó có được là nhờ sự bền bỉ phấn đấu liên tục của các cấp ủy đảng và các thế hệ cán bộ, đảng viên qua các thời kỳ cách mạng; sự lãnh đạo trực tiếp của Tỉnh ủy, sự giúp đỡ của quần chúng nhân dân. Đồng thời cũng góp phần khẳng định rằng, mô hình Đảng ủy Khối các cơ quan cấp tỉnh là mô hình duy nhất phù hợp với công tác lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị của các sở, ban, ngành, đoàn thể, cơ quan cấp tỉnh. Ghi nhận những đóng góp trong 70 năm qua, Đảng bộ Khối ba lần được Chủ tịch nước tặng Huân chương Lao động và nhiều phần thưởng cao quý khác.

Từ thực tiễn 70 năm xây dựng và phát triển, Đảng bộ Khối các cơ quan tỉnh Nghệ An đã rút ra một số bài học kinh nghiệm quý báu như sau:

Một là, Đảng ủy Khối và các cấp ủy, tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên trong toàn Đảng bộ phải tuyệt đối trung thành với lý tưởng cộng sản, chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối đổi mới do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo. Thường xuyên nắm bắt tư tưởng chỉ đạo của Tỉnh ủy, sự hướng dẫn, kiểm tra, giám sát về chuyên môn, nghiệp vụ của các ban đảng và Văn phòng Tỉnh ủy. Tăng cường và thực hiện có hiệu quả mối quan hệ <phối hợp công tác với ban cán sự đảng, đảng đoàn, thủ trưởng các cơ quan, đơn vị trong quá trình hoạt động; kịp thời nắm bắt tình hình cơ sở để chủ động phối hợp xử lý hoặc tham mưu cho Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh giải quyết.

Hai là, cấp ủy, tổ chức đảng trong toàn Đảng bộ Khối phải thường xuyên tự đổi mới, tự chỉnh đốn để kịp thời nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, phù hợp với tình hình thực tiễn. Trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác xây dựng Đảng phải “đúng vai, thuộc bài”; đúng chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền công tác được giao. Tăng cường tự phê bình và phê bình, giữ đúng nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt đảng, quản lý chặt chẽ đội ngũ cán bộ, đảng viên về chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống. Kịp thời ngăn chặn, đẩy lùi suy thóai về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, tạo sự đồng thuận, dân chủ, công khai, minh bạch trong mọi hoạt động ở mỗi cơ quan, đơn vị. Thực hiện nghiêm túc, đúng thẩm quyền công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật Đảng. Xây dựng Đảng trong sạch,vững mạnh trước hết là phải xây dựng chi bộ vững mạnh; xây dựng tổ chức cơ sở đảng vững mạnh phải luôn gắn với xây dựng cơ quan mạnh, ngành mạnh.

Ba là, đổi mới phương thức lãnh đạo để tự khẳng định mình, nhất là trong lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị. Xác định những nội dung nhiệm vụ trọng tâm cần tập trung lãnh đạo trong từng thời kỳ, xây dựng khối đoàn kết, thống nhất, lựa chọn phương thức lãnh đạo phù hợp và cách làm có hiệu quả. Phát huy vai trò hạt nhân chính trị của tổ chức Đảng và cán bộ, đảng viên, nhất là vai trò người đứng đầu trong từng cơ quan, đơn vị.

Bốn là, xây dựng sự thống nhất, đoàn kết trong nội bộ Đảng ủy Khối và trong các tổ chức cơ sở đảng. Nâng cao chất lượng đảng <viên gắn với nâng cao chất lượng cán bộ, công chức, làm tốt công tác nêu gương của các đảng viên trong Đảng ủy Khối. Thường xuyên chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ chuyên trách của cơ quan Đảng ủy đủ về số lượng, đảm bảo chất lượng, có đủ phẩm chất, năng lực, có bản lĩnh chính trị vững vàng, tâm huyết với công tác xây dựng Đảng, đoàn kết, thống nhất cao, đi sâu, đi sát cơ sở để nắm bắt, phát hiện và xử lý vấn đề, đủ sức để tham mưu, giúp việc cho Ban Chấp hành, Ban Thường vụ trong việc lãnh đạo hoạt động của Đảng bộ và tham mưu cho Tỉnh ủy. Xây dựng hệ thống quy chế làm việc của cấp ủy, của cơ quan, của các tổ chức đoàn thể và điều hành hoạt động theo đúng nội dung quy chế đề ra.

Năm là, đội ngũ cán bộ, đảng viên trong Đảng bộ Khối phải thường xuyên “tự soi”, “tự sửa”, tự làm công tác tư tưởng cho mình; thường xuyên nêu cao tính tiên phong, gương mẫu, nhất là đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt, người đứng đầu ở các cấp theo đúng phương châm “trên trước, dưới sau”, “trong trước, ngoài sau”. Chủ động, tích cực học tập, trau dồi lý luận chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ để tự nâng cao năng lực thực hiện tốt nhiệm vụ chuyên môn được giao, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong mọi điều kiện và tình hình mới, nhất là thời kỳ đất nước hội nhập sâu rộng, toàn diện ngày nay.

Những kinh nghiệm quý báu đó là kim chỉ nam để tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên trong Đảng bộ phát huy ưu điểm, khắc phục khuyết điểm, tiếp tục khẳng định vai trò, vị trí của Đảng bộ Khối trong hệ thống tổ chức của Đảng; xây dựng Đảng bộ Khối thực sự vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức; thực hiện tốt phương châm xây dựng Đảng mạnh gắn với cơ quan mạnh, ngành mạnh xây dựng Nghệ An trở thành tỉnh khá như Bác Hồ hằng mong muốn.

Lịch sử 70 năm của Đảng bộ Khối các cơ quan tỉnh Nghệ An đã đi qua nhưng nhiệm vụ, trách nhiệm nặng nề của Đảng bộ vẫn đang ở phía trước. Những trang sử mới sẽ tiếp tục được viết lên với những gam màu sáng rõ và tươi mới. Tin chắc rằng, Đảng bộ Khối các cơ quan tỉnh Nghệ An sẽ không ngừng lớn mạnh, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp phát triển của tỉnh trong giai đoạn cách mạng mới, xứng đáng với truyền thống, với vị thế và vai trò của Đảng bộ cấp trên cơ sở lãnh đạo tổ chức đảng trong cơ quan đầu não, đầu ngành của tỉnh.